D-Initiale Mariä Heimsuchung (fol. 176),
Wonnentaler Graduale (um 1340), BLB Karlsruhe

Das Fest am Anfang Juli ist Maria gewidmet und wird am 2. Juli gefeiert. Die Perikope bei der Feier der Heiligen Messe berichtet über den Besuch Mariä bei Elisabeth (vgl. Lk 1, 39-56). Diese biblische Szene wurde ziemlich oft in der christlichen Kunst thematisiert.
Nur Lukas Evangelist hat dem Ereignis seine Aufmerksamkeit gewidmet. Die Beschreibung fängt mit der Angabe an, dass Maria nach einigen Tagen seit der Verkündigung sich auf den Weg machte zu ihren Verwandten. Der Name der Stadt wird nicht erwähnt, nur eine Stadt im Bergland von Judäa genannt (vgl. Lk 1, 39). Es handelt sich um Ain Karim, wo Elisabet und Zacharias lebten. Beim Eingehen in das Haus begrüßte Maria ihre Verwandte Elisabet. Als Elisabet den Gruß Marias hörte, – schreibt Lukas – hüpfte das Kind in ihrem Leib (Lk 1, 41). In dem Moment sprach Elisabet, erfüllt vom Heiligen Geist, die berühmte doppelte Seligpreisung aus: Gesegnet bist du mehr als alle anderen Frauen und gesegnet ist die Frucht deines Leibes. Wer bin ich, dass die Mutter meines Herrn zu mir kommt? In dem Augenblick, als ich deinen Gruß hörte, hüpfte das Kind vor Freude in meinem Leib (Lk 1, 42-44). Hier klingt noch der Lobpreis des König Usija für Judit wieder: Meine Tochter, du bist von Gott, dem Allerhöchsten, mehr gesegnet als alle anderen Frauen auf der Erde (Jdt 13, 18a). Jetzt geht in Erfüllung die Prophetie über Johannes, der groß sein wird vor dem Herrn (…) und mit heiligem Geist wird er erfüllt sein schon vom Schoß seiner Mutter an (Lk 1, 15). Danach sprach Elisabet noch einmal eine Seligpreisung über Maria aus: Selig ist die, die geglaubt hat, dass sich erfüllt, was der Herr ihr sagen ließ (Lk 1, 45). Weiterhin sprach Maria ihr Lobpreis aus (vgl. Lk 1, 46-55), dessen Vorbild das Danklied Hannas sein könnte (vgl. 1 Sam 2, 1-10).

Ein D-Initiale (fol. 176v) aus dem Wonnentaler Graduale stellt die Szene der Heimsuchung dar. Die Handschrift entstand wohl um 1340 im Zisterzienserinnen-Kloster Wonnental im Breisgau. Sie wurde im Konvent geschrieben, aber in einem weltlichen Breisgauer Skriptorium illuminiert. Sie umfasst 258 Pergamentblätter. Einige Änderungen aus späterer Zeit sind erkennbar. Der Kodex enthält auch einige wenige zweistimmige Stücke. Die Notation erfolgt in Quadratnotation. Die Handschrift wird bis heute mit der Sign. Cod. U.H. 1 in der Badischen Landesbibliothek in Karlsruhe aufbewahrt.
Das Initiale stellt den Anfang des Introitus De ventre matris meae vocavit me Dominus zum Fest In nativitate S. Joannis Baptistae dar. Den reichlich verzierten Buchstaben D füllt diese biblische Szene. Zwei Frauen umarmen sich zur Begrüßung. Beide tragen weißen Schleier, aber ihre Kleidung ist unterschiedlich. Die eine trägt rotes Kleid und blauen Mantel und die andere hat grünes Kleid und roten Mantel an. Auf der Höhe des Herzens sind bei den Frauen die noch nicht geborene Kinder zu sehen. Diese Art der Darstellung ist oft in der Kunst zu finden, nur dass die Kinder gewöhnlich auf der Bauchhöhe zu sehen sind. Beim genauen Hinschauen erkennt man bei den Kindern die Heiligenscheine. Bei dem Jungen links sind drei rote Punkte zu erkennen, das würde auf Kreuznimbus Jesu hinweisen. Also die Frau im grünen Kleid ist als Maria zu erkennen und dazu kommt das jünger aussehende Gesicht der Frau auf der linken Seite. Bei Elisabet sind auf dem Gesicht sogar die Falten zu erkennen (etwa auf der Stirn). Sie ist sicher die Mutter des Johannes. Auf dem Balken ist die Schlange aus dem Paradies zu sehen. Links kniet eine Nonne mit gefalteten Händen und betet.

Die Worte Marias, die bei dieser Begegnung im Haus Zacharias und Elisabet Gott preisen, stellen einen Psalm dar, der als Magnificat bekannt ist und viele biblische Fragmente aus dem Alten Testament aufnimmt. Gott wird gepriesen für seine Gnade in der langen Heilgeschichte des Volkes Israel, von der Verheißung an Abraham angefangen bis in alle Zukunft. Auf diese Weise wird allezeit die göttliche Barmherzigkeit verwirklicht.
Die erste Hälfte des Liedes (vgl. Lk 1, 46b-50) besingt das individuelle Schicksal Mariens:
Meine Seele preist die Größe des Herrn (vgl. Ps 35, 9),
und mein Geist jubelt über Gott, meinen Retter (vgl. Hab 3, 18; Jes 61, 10).
Denn auf die Niedrigkeit seiner Magd hat er geschaut (vgl. 1 Sam 1, 11).
Siehe, von nun an preisen mich selig alle Geschlechter (vgl. Gen 30, 13).
Denn der Mächtige hat Großes an mir getan (vgl. Dtn 10, 21),
und sein Name ist heilig (vgl. Ps 111, 9).
Er erbarmt sich von Geschlecht zu Geschlecht
über alle, die ihn fürchten (vgl. Ps 100, 5; 103, 13. 17).
In der zweiten Hälfte des Magnificat (vgl. Lk 1, 51-55) sieht sich Maria als Teil des umfassenden Wirken Gottes in ihrem Volk:
Er vollbringt mit seinem Arm machtvolle Taten:
Er zerstreut, die im Herzen voll Hochmut sind (vgl. Ps 89, 11);
er stürzt die Mächtigen vom Thron
und erhöht die Niedrigen (vgl. Ez 21, 31; Ps 147, 6; Ijob 5, 11; 12, 19; Sir 10, 14).
Die Hungernden beschenkt er mit seinen Gaben (vgl. Ps 107, 9)
und lässt die Reichen leer ausgehen (vgl. Ps 34, 11).
Er nimmt sich seines Knechtes Israel an (vgl. Jes 41, 8-9)
und denkt an sein Erbarmen (vgl. Ps 98, 3),
das er unsern Vätern verheißen hat (vgl. Mi 7, 20),
Abraham und seinen Nachkommen auf ewig (vgl. 2 Sam 22, 51; Gen 12, 3; 17, 7).

Gott, du Erlöser der Menschen,
durch die selige Jungfrau Maria,
die Lade des Neuen Bundes,
hast du Heil und Freude
in das Haus der Elisabet gebracht.
Lass uns
der Anregung deines Geistes folgen,
damit wir unseren Brüdern und Schwestern
Christus bringen
und dich durch unseren Lobpreis und ein heiliges Leben verherrlichen
(Oration der Messe 3. Mariä Heimsuchung in: Sammlung von Marienmessen).

Na końcu maja (31.05.) ma swoje miejsce święto poświęcone Najświętszej Maryii Pannie. Perykopa przewidziana na tę Mszę Świętą relacjonuje odwiedziny Maryi u Elżbiety (por. Łk 1, 39-56). Ta scena biblijna stała się tematem nawet wielu dzieł w sztuce chrześcijańskiej.
Tylko Łukasz Ewangelista poświęcił swoją uwagę temu wydarzeniu. Opis rozpoczyna się uwagą, że Maryja w tych dniach po Zwiastowaniu udała się w drogę do swoich krewnych. Nazwa miasta nie została wymieniona, tylko zostało wspomniane pewne miasto judzkie (por. Łk 1, 39). Chodzi o Ain Karim, gdzie mieszkali Elżbieta i Zachariasz. Gdy Maryja weszła do domu, pozdrowiła swoją krewną Elżbietę. Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, – pisze Łukasz – podskoczyło dziecko w jej łonie (Łk 1, 41). W tym momencie Elżbieta napełniona Duchem Świętym wypowiedziała słynne podwójne błogosławieństwo: Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony owoc Twojego łona! Czemu zawdzięczam to, że matka mojego Pana przychodzi do mnie? Gdy tylko usłyszałam Twoje pozdrowienie, podskoczyło z radości dziecko w moim łonie (Łk 1, 42-44). Tutaj rozlega się jeszcze pochwała Judyty przez króla Ozjasza: Błogosławiona jesteś, córko, przez Boga Najwyższego bardziej niż wszystkie kobiety na ziemi! (Jdt 13, 18a) Teraz spełnia się proroctwo o Janie, który stanie się wielkim przed Panem (...) i już w łonie matki napełni go Duch Święty (Łk 1, 15). Potem Elżbieta wypowiedziała jeszcze raz błogosławieństwo o Maryi: Szczęśliwa jest Ta, która uwierzyła, że wypełnią się słowa powiedziane Jej od Pana (Łk 1, 45). Następnie Maryja wygłosiła swoją dziękczynną pieśń (por. Łk 1, 46-55), której wzorem mogłaby być pieśń pochwalna Anny (por. 1 Sm 2, 1-10).

Inicjał D (fol. 176v) z graduału z Wonnental przedstawia scenę Nawiedzenia. Rękopis ten powstał z pewnością ok. 1340 w klasztorze cysterek w Wonnental (Breisgau). Został napisany w konwencie, ale iluminowany w jakimś świeckim skryptorium w regionie Breisgau. Obejmuje on 258 kart pergaminowych. Można rozpoznać poprawki z czasów późniejszych. Kodeks zawiera również kilka dwugłosowych utworów. Notacja  została zapisana kwadratowymi nutami. Rękopis ten z sygn. Cod. U.H. 1 znajduje się w Badische Landesbibliothek w Karlsruhe.
Inicjał ten stanowi początek introitu De ventre matris meae vocavit me Dominus na święto In nativitate S. Joannis Baptistae. Bogato zdobioną literę D wypełnia ta biblijna scena. Dwie kopiety obejmują się na powitanie. Obie mają biały welon, ale różniące się ubrania. Jedna jest ubrana w czerwoną suknię i niebieski płaszcz a druga w zieloną suknię i czerwony płaszcz. Na wysokości serca widoczne są u kobiet jeszcze nienarodzone dzieci. Taki sposób przedstawienia jest częsty w sztuce, tylko że dzieci te umiejscowione są na wysokości brzucha. Po dokładnym przyglądnięciu się można rozpoznać u tych dzieci aureole. Przy chłopcu po lewo można dostrzec trzy czerwone punkty, co by wskazywało na aureolę z krzyżem, jaką ma Jezus. Kobieta w zielonej sukni to Maryja, a do tego dochodzi młody wygląd twarzy u tej kobiety po lewej stronie. Na twarzy u Elżbiety można rozpoznać nawet zmarszczki (np. na czole). To jest niewątpliwie matka Jana. Na belce dostrzegamy węża z raju. Po lewo klęczy zakonnica ze złożonymi rękami do modlitwy.

Słowa Maryi wychwalające Boga podczas spotkania w domu Zachariasza i Elżbiety, przybierają postać psalmu, znanego jako Magnificat i zawierającego wiele biblijnych fragmentów ze Starego Testamentu. Bóg jest wychwalany za jego łaskawość w długiej historii zbawienia narodu Izraelskiego, zaczynając od obietnicy danej Abrahamowi aż po daleką przyszłość. W ten sposób we wszystkich czasach urzeczywistnia się miłosierdzie Boga.
Pierwsza część pieśni (por. Łk 1, 46b-50 opiewa osobisty los Maryi:
Moja dusza wielbi Pana (por. Ps 35, 9)
i rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu (por. Ha 3, 18; Iz 61, 10),
bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy (por. 1 Sm 1, 11).
Odtąd wszystkie pokolenia będą mnie nazywać szczęśliwą (por. Rdz 30, 13),
Gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny (por. Pwt 10, 21).
Święte jest Jego imię! (por. Ps 111, 9)
Jego miłosierdzie przez wszystkie pokolenia
dla tych, którzy się Go boją (por. Ps 100, 5; 103, 13. 17).
W drugiej połowie Magnificat (por. Łk 1, 51-55) Maryja widzi siebie jako część pełnego działania Boga w jej narodzie:
Okazał moc swego ramienia:
rozproszył zarozumiałych pyszałków (por. Ps 89, 11);
panujących usunął z tronów,
a wywyższył poniżonych (por. Ez 21, 31; Ps 147, 6; Hi 5, 11; 12, 19; Syr 10, 14);
głodnych nasycił dobrami (por. Ps 107, 9),
a bogatych z niczym odprawił (por. Ps 34, 11);
ujął się za swoim sługą Izraelem (por. Iz 41, 8-9),
kierując się swoim miłosierdziem (por. Ps 98, 3),
jak to obiecał naszym ojcom (por. Mi 7, 20),
Abrahamowi i jego potomstwu na wieki (por. 2 Sm 22, 51; Rdz 12, 3; 17, 7).

Boże, Zbawco ludzkości,
Ty przez Najświętszą Maryję Pannę,
która jest arką Nowego Przymierza,
wniosłeś do domu Elżbiety
zbawienie i radość;
spraw, abyśmy
posłuszni natchnieniu Ducha Świętego,
mogli nieść Chrystusa braciom
i wielbić Ciebie hymnem chwały i świętością obyczajów
(oracja Mszy 3. Nawiedzenie NMP w: Zbiór Mszy o NMP)