Initiale "D" zum Ps. 14 (S. 94)
aus dem Albani-Psalter (1119-1146),
Diözesanmuseum in Hildesheim (MS St. Godehard 1).

Die Perikope aus dem Evangelium für den 22. Sonntag im Jahreskreis besteht aus drei Fragmenten des 7. Kapitels (vgl. Mk 7, 1-8. 14-15. 21-23), die das gemeinsame Thema haben: Von Reinheit und Unreinheit. Zuerst haben die Pharisäer und die Schriftgelehrten Jesus angekreidet, dass seine Jünger Brot aßen mit ungewaschenen Händen. Der Evangelist erinnerte an die Vorschriften der Juden: vor dem Essen Hände waschen; nach dem Kommen vom Markt sich vorher zu waschen; das Abspülen von Bechern, Krügen und Kesseln (vgl. Mk 7, 3-4). Jesus macht den Pharisäern und Schriftgelehrten einen Vorwurf und beruft sich dabei auf die Worte des Propheten Jesaja: Dieses Volk ehrt mich mit den Lippen, sein Herz aber ist weit weg von mir (Mk 7, 6b). Und weiter sagte er: Ihr gebt Gottes gebot preis und haltet euch an die Überlieferung der Menschen (Mk 7, 8). Der Rabbi Jesus macht eine Aussage, die zeigt, dass viele Vorschriften in Zukunft ihre Bedeutung verlieren werden: Nichts, was von außen in den Menschen hineinkommt, kann ihn unrein machen, sondern was aus dem Menschen herauskommt, das macht ihn unrein (Mk 7, 15). Wenn wir die Frage stellen würden: Wer ist gerecht und darf im Hause des Herrn wohnen?, bekommen wir eine Antwort aus der Liturgie. Der Psalm 15 (14), 1-5 gibt uns eine Antwort. Wer so handelt, der kann einen gerechten Lohn im Himmel erwarten.

Das Initiale "D" zum Psalm 14 (S. 94) aus dem Albani-Psalter (1119-1146), der sich heute im Diözesanmuseum in Hildesheim (MS St. Godehard 1) befindet, zeigt den thronenden Christus und den Psalmisten mit Heiligenschein, weil er den Herrn fürchtet. Er weist auf den Anfang des Psalms hin und fragt Christus: Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo, aut quis requiescet in monte sancto tuo? (Herr, wer darf Gast sein in deinem Zelt, wer darf weilen auf deinem heiligen Berg?)
Christus neigt sich dem Fragenden zu und hört ihm zu. Jesus hält, wie üblich, eine Schriftrolle in der linken und mit der rechten Hand segnet er. Die Antwort kommt wahrscheinlich von dem Engel, der hinter Jesus steht und den Zeigerfinger ausstreckt: Qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam. Qui loquitur veritatem in corde suo, qui non egit dolum in lingua sua. Nec fecit proximo suo malum et opprobrium non accepit adversus proximos suos (Der makellos lebt und das Rechte tut; der von Herzen die Wahrheit sagt und mit seiner Zunge nicht verleumdet; der seinem Freund nichts Böses antut und dem Nächsten keine Schmähung zufügt). Der Engel spricht weiter: Ad nihilum deductus est in conspectu eius malignus, timentes autem Dominum glorificat. Qui iurat proximo suo et non decipit, qui pecuniam suam non dedit ad usuram et munera super innocentem non accepit (Wer den Verworfenen verachtet, aber den Gottfürchtigen ehrt; wer sein Versprechen hält und sein Geld nicht auf Wucher ausleiht und nicht zum Nachteil des Schuldlosen Bestechung annimmt).
Jesus sah, dass die Pharisäer und Schriftgelehrten, also die Führer des jüdischen Volkes, nicht fähig waren das Wichtige zu begreifen, sondern an Kleinigkeiten, wie die Überlieferung der Alten, festhielten. Er wandte sich den einfachen Leuten aus dem Volk zu und lehrte sie, was aus dem Menschen herauskommt, das macht ihn unrein (vgl. Mk 7, 15b). Aus dem Herzen der Menschen kommen die bösen Gedanken, Unzucht, Diebstahl, Mord, Ehebruch, Habgier, Bosheit, Hinterlist, Ausschweifung, Neid, Verleumdung, Hochmut und Unvernunft (Mk 7, 21-22) - sagt Jesus. Das alles soll der Mensch in seinem Leben vermeiden. Jesus geht es um die Reinheit des Herzens, nicht um die Reinheit der Becher, Krüge und Kessel. Am Ende des Psalms 15 (14), 5b auf der Seite 94 im Albani-Psalter lesen wir: Qui facit haec, non movebitur in aeternum (Wer sich danach richtet, der wird niemals wanken).

Du, mein Herr,
kanntest das Herz deines Vaters.
Die Heiligkeit, die du forderst, Herr,
ist die Heiligkeit des Herzens.
O Jesus, starker Herr starker Herzen,
mach mein schwaches Herz dem deinen ähnlich,
so dass ich all das liebe, was du geliebt hast,
all das hasse, was du gehasst hast,
und mit immerwährender Stärke all das einhalte,
was du gelehrt und getan hast (...)
(Robert L. Kopp. Das Evangelium beten. Ein sehr menschlicher Jesus. Das Markus-Evangelium. S. 85).

Perykopa z Ewangelii na 22 Niedzielę w ciągu roku składa się z trzech fragmentów 7 rozdziału (por. Mk 7, 1-8. 14-15. 21-23), które mają wspólny temat: O czystości i nieczystości. Najpierw faryzeusze i nauczyciele Pisma wyrzucili Jezusowi, że Jego uczniowie jedzą chleb nieumytymi rękami. Ewangelista w tym miejscu przypomniał przepisy dla Żydów: przed posiłkiem umyć ręce; po przyjściu z targu umyć się; obmywanie kubków, dzbanków i naczyń miedzianych (por. Mk 7, 3-4). Jezus robi wyrzuty faryzeuszom i nauczycielom Pisma, posługując się słowami proroka Izajasza: Ten lud czci Mnie wargami, ale ich serce jest daleko ode Mnie (Mk 7, 6b). I dalej powiedział: Odrzucając przykazania Boże, trzymacie się ludzkiej tradycji (Mk 7, 8). Rabbi Jezus czyni wypowiedź, która pokazuje, że w przyszłości wiele nakazów straci na znaczeniu: Nic, co wchodzi do człowieka z zewnątrz, nie może go splamić, lecz co wychodzi z człowieka, to go plami (Mk 7, 15). Gdybyśmy postawili pytanie: Kto jest sprawiedliwy i kto może zamieszkać w domu Pana?, to otrzymamy odpowiedź z liturgii. Psalm 15 (14), 1-5 daje nam tę odpowiedź. Kto tak postępuje, może spodziewać się sprawiedliwej nagrody w niebie.

Inicjał "D" do Ps. 14 (s. 94) w psałterzu z St. Alban (1119-1146), znajdującym się obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Hildeheim (MS St. Godehard 1), ukazuje tronującego Chrystusa i psalmistę z aureolą, który czcił Boga. Psalmista wskazuje palcem na początek psalmu i pyta Chrystusa: Domine, quis habitabit in tabernaculo tuo, aut quis requiescet in monte sancto tuo? (Panie, kto zagości w Twym namiocie, kto odpocznie na Twej świętej górze?)
Chrystus pochyla się do pytającego i wsłuchuje się w jego słowa. W lewej ręce trzyma On zwój, jak to często bywa, a prawą błogosławi. Odpowiedź przychodzi prawdopodobnie od Anioła, który stojąc za Jezusem podniósł palec wskazujący: Qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam. Qui loquitur veritatem in corde suo, qui non egit dolum in lingua sua. Nec fecit proximo suo malum et opprobrium non accepit adversus proximos suos (Ten, kto postępuje nienagannie, czyni sprawiedliwość, kto mówi prawdę w swoim sercu, kto swym językiem nie kłamie, nie czyni zła bliźniemu i nie znieważa sąsiada). Anioł mówi dalej: Ad nihilum deductus est in conspectu eius malignus, timentes autem Dominum glorificat. Qui iurat proximo suo et non decipit, qui pecuniam suam non dedit ad usuram et munera super innocentem non accepit (Złoczyńcę uważa za nic, a szanuje bojących się Pana. Dotrzymuje przysięgi, nawet niekorzystnej dla siebie. Swych pieniędzy nie pożycza na lichwę i nie da się przekupić, by szkodzić niewinnym).
Jezus widział, że faryzeusze i nauczyciele Prawa, czyli przywódcy narodu izraelskiego, nie byli zdolni pojąć najważniejszego, ale trzymali się drobnostek, przekazanych w tradycji starszych. Zwrócił się On do prostych ludzi i nauczał ich, że to, co wychodzi z człowieka, to go plami (por. Mk 7, 15b). Z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, rozpusta, kradzieże, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zawiść, bluźnierstwo, pycha, głupota (Mk 7, 21-22) - mówi Jezus. Tego wszystkiego powinien człowiek w swoim życiu unikać. Jezusowi chodzi o czystość serca, a nie kubków, dzbanków i naczyń miedzianych. Na końcu Ps. 15 (14), 5b na 94 stronie psałterza z St. Alban czytamy: Qui facit haec, non movebitur in aeternum (Kto tak postępuje, nigdy się nie zachwieje).

Mój Panie,
Ty znałeś serce swojego Ojca.
Świętość, której od nas wymagasz,
jest świętością serca.
Jezu, Panie mocnych serc,
uczyń moje słabe serce podobnym do Twojego,
abym ukochał to wszystko, co Ty miłowałeć,
abym nienawidził to wszystko, co Ty nienawidziłeś,
abym z niezmienioną mocą zachowywał to,
czego nauczałeś i dokonywałeś (...)
(Robert L. Kopp. Das Evangelium beten. Ein sehr menschlicher Jesus. Das Markus-Evangelium. s. 85).