Eine der Gestalten, die uns durch die Zeit des Advents begleiten, ist neben Jesaja und Maria der heilige Johannes der Täufer. Das heutige Evangelium spricht von ihm (Mk 1, 1-8). Evangelist Markus fängt sein Bericht mit den Worten des Propheten Jesaja über Johannes: Ich sende meinen Boten vor dir her; er soll den Weg für dich bahnen. Eine Stimme ruft in der Wüste: Bereitet dem Herrn den Weg! Ebnet ihm die Straßen (Mk 1, 2-3).
Eine Miniatur (fol. 74v) aus dem Gebetbuch, das Isabella Czartoryska im Jahre 1810 kaufen lies, zeigt Johannes mit der Lampe. Die Handschrift befindet sich in der Biblioteka Czartoryskich in Kraków mit der Sign. 2943 II. Dieses Gebetsbuch wurde in Flandern 1415-1430 angefertigt und umfasst 124 Folio sowie 29 Miniaturen. Es wurde im Besitz von Kanonissen in der Diözese Utrecht. Es waren der sog. Meister der goldenen Zweige und drei andere Miniatoren am Werk.

Das Bild wurde von dem sog. Meister der goldenen Zweige, der in Flandern am Anfang des 15. Jh. wirkte, gemalt. Subtile Formen der Waldblumen, die systematisch in Windungen geordnet sind, symbolisieren Schlichtheit, Wahrheit und Vollkommenheit der Gottes Idee. Hier ist Johannes anders angezogen, als im Evangelium berichtet wird. Er trägt keine Kleidung aus Kamelhaaren und keinen ledernen Gürtel (vgl. Mk 1, 6), sondern ziegelfarbenes Kleid und blauen Mantel. Er ist wohl in der Wüste. Nur ein Baum ist zu sehen und zwei Sanddünen. Er steht barfuß auf einem leicht grünen Boden. In der linken Hand trägt er eine brennende Lampe. Vor allem in der niederländischen Kunst wird er mit einer Laterne dargestellt. Mit seiner rechten Hand zeigt er auf das kleine Lamm, das ihm nachfolgt. Er scheint zu sagen: Nach mir kommt einer, der ist stärker als ich; ich bin es nicht wert, mich zu bücken, um ihm die Schuhe aufzuschnüren (Mk 1, 7). Oder mit anderen Worten: Seht, das Lamm Gottes, das die Sünde der Welt hinwegnimmt (Joh 1, 29. 36).
Die symbolische Darstellung des Kindes Jesus als kleines Lamm, das von Johannes geführt wird, ist eine künstlerische Umsetzung der Aussage des Evangeliums vom Wegbereiter. Der griechische Text sagt: apostello ton angelon mou, das heißt übersetzt: „ich werde meinen Boten senden“ und wir ergänzen sofort „der dir einen Weg bereiten wird“.

Hl. Augustinus sagte einmal in einer Predigt zum Fest des hl. Johannes: Seht der Vorläufer, nehmt den Wegbereiter auf, fürchtet den Richter! „Bereitet den Weg des Herrn…“ (Jes 40, 3). Nicht mich werdet ihr sehen, sondern die Herrlichkeit Gottes! Und alles Fleisch wird die Herrlichkeit Gottes sehen. Die Leuchte gibt Zeugnis von dem Lichte! Wozu braucht man eine Leuchte? Weil das Tageslicht sich verbarg. Und es verbarg sich, bis es sich erneut offenbaren konnte (Sermo De Natale Sancti Johannis Baptistae, in: S. Aurelii Augustini Tractatus sive Sermones inediti, ed. G. Morin, München 1917, 79-86).
Im Katechismus der Katholischen Kirche lesen wir von ihm, dass er Vorläufer, Prophet und Täufer war: Das Feuer des Heiligen Geistes glüht in ihm und lässt ihn dem Herrn, der im Kommen ist, als Vorläufer vorausgehen (KKK 718). Johannes ist „mehr als ein Prophet“. In ihm vollendet der Heilige Geist sein „Sprechen durch die Propheten“ (KKK 719). Mit Johannes dem Täufer eröffnet der Heilige Geist das Werk, das er mit und in Christus vollbringen wird… Die Taufe des Johannes war eine Bußtaufe; die Taufe im Wasser und im Heiligen Geist wird eine Wiedergeburt bewirken (KKK 720).
Sind wir bereit dem Herrn den Weg zu den Mitmenschen zu bereiten? Haben wir schon damit begonnen? Nochmal die Worte des hl. Augustinus:

Wir Menschen müssen uns demütigen.
Nur im Herrn dürfen wir uns rühmen.
Wir sind klein, um in ihm zu wachsen.
Die Demut des Menschen erschließt die Größe Gottes!
Unser Herr Jesus Christus, der Herr und Schöpfer der Natur,
der Lenker des Weltalls, der Bildner der Gestirne,
der Herr der Gezeiten, hat den Tag bestimmt,
da er selbst geboren werden sollte.

(Aurelius Augustinus, Sermo De Natale Sancti Johannis Baptistae)

Jedną z kilku postaci, które nam towarzyszą w czasie Adwentu, jest, obok Izajasza i Maryi, św. Jan Chrzciciel. Dzisiejsza Ewangelia mówi właśnie o nim (Mk 1, 1-8). Ewangelista Marek rozpoczyna swoje opowiadanie słowami proroka Izajasza o Janie: Oto wysyłam mojego posłańca przed Tobą, aby przygotował Twoją drogę. Głos, który woła na pustyni: Przygotujcie drogę Pana! Wyprostujcie Jego ścieżki! (Mk 1, 2-3).
Miniatura (fol. 74v) z modlitewnika, który Izabela Czartoryska poleciła zakupić w 1810 roku, pokazuje Jana z lampą. Rękopis ten znajduje się obecnie w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie (sygn. 2943 II). Ten modlitewnik został sporządzony w latach 1415-1430 i obejmuje 124 karty oraz 29 miniatur. Było on własnością kanoniczek regularnych w diecezji Utrecht. Nad tym dziełem pracowali tzw. Mistrz Złotych Gałązek oraz trzej inni miniatorzy.

Obraz jest namalowany przez tzw. Mistrza Złotych Gałązek, działającego we Flandrii na początku XV wieku. Subtelne formy leśnych kwiatów, ułożone w systematycznie rozplanowane zwoje, symbolizują prostotę, prawdę i doskonałość idei Bożej. Tutaj Jan jest inaczej ubrany, niż to opowiada Ewangelia. Nie ma on ubrania z sierści wielbłądziej, ani pasa skórzanego (por. Mk 1, 6), tylko ceglanego koloru ubranie i niebieski płaszcz. Jest on jednak na pustyni. Widzimy tylko jedno drzewo oraz dwie wydmy. Stoi on boso na lekko zielonej ziemi. W lewej ręce niesie zapaloną lampę. Z lampą przedstawiany był on przede wszystkim w malarstwie holenderskim. Prawą ręką wskazuje na małego baranka, który idzie za nim. Jan zdaje się mówić: Idzie za mną potężniejszy ode mnie, a ja nie jestem godny, aby schylić się i rozwiązać rzemyk u Jego sandałów (Mk 1, 7) lub innymi słowami: Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata (J 1, 29. 36).
Symboliczne ukazanie Dzieciątka Jezus, jako małego baranka, prowadzonego przez św. Jana Chrzciciela, jest przełożeniem na grunt sztuki wypowiedzi z Ewangelii o przygotowującym drogę. Grecki tekst mówi: apostello ton angelon mou, tzn. „poślę mojego posłańca“, a my od razu uzupełnijmy „który przygotuje Tobie drogę“.

Św. Augustyn w swojej homilii na święto św. Jana powiedział następujące słowa: Patrzcie na Poprzednika, przyjmijcie Herolda, trwóżcie się Sędziego! „Przygotujcie drogę Pana...” (Iz 40, 3). Nie mnie ujrzycie, lecz chwałę Bożą! Każde ciało ujrzy chwałę Boga. Lampa zaświadcza o Świetle! Na co jeszcze potrzeba lampy? Ponieważ światło dzienne się ukryło. Ukryło się Ono, aż ponownie będzie mogło się objawić (Sermo De Natale Sancti Johannis Baptistae, in: S. Aurelii Augustini Tractatus sive Sermones inediti, ed. G. Morin, München 1917, 79-86).
W Katechiźmie Kościoła Katolickiego czytamy o Janie, że jest on Poprzednikiem, Prorokiem i Chrzcicielem: Ogień Ducha Świętego mieszka w nim i nakazuje mu „iść” jako „poprzednikowi” przed Panem, który przychodzi (KKK 718). Jan jest „więcej niż prorokiem”. Duch Święty wypełnia w nim swoje „mówienie przez proroków” (KKK 719). Wreszcie przez Jana Chrzciciela Duch Święty zapoczątkowuje to, czego dokona z Chrystusem i w Chrystusie... Chrzest Jana był chrztem pokuty; chrzest z wody i Ducha będzie nowym narodzeniem (KKK 720).
Czy jesteśmy gotowi przygotować drogę Panu do współczesnych nam ludzi? Rozpoczęliśmy już to zadanie? Jeszcze raz słowa św. Augustyna:

My ludzie musimy się upokorzyć.
Tylko w Panu możemy się chlubić.
Jesteśmy mali, by w Panu wzrastać.
Pokora człowieka rozpoznaje wielkość Boga!
Nasz Pan Jezus Chrystus, Pan i Stwórca natury,
Kierujący wszechświatem, Twórca gwiezdnych przestworzy,
Pan odpływów i przypływów, wyznaczył dzień,
w którym miał się narodzić.
(Augustyn, Sermo De Natale Sancti Johannis Baptistae)