Am heutigen Sonntag spricht Jesus schon wieder von der Wachsamkeit, wenn er das Gleichnis von den Dienern, die mit den Talenten ihres Herrn arbeiten sollten, erzählt (Mt 25, 14-30). Der Herr, der auf Reisen gehen wollte, hat sein Vermögen seinen drei Angestellten anvertraut. Er hat die Talente ausgeteilt: dem einen fünf, dem andern zwei und dem dritten eines. Die Verwalter haben den Auftrag erhalten, mit dem Geld gut umzugehen und es zu vermehren. Die Klugheit und Geschicklichkeit sind Gegensatz zum Faulenzen und Nichtstun. Jesus fordert damit die Christen auf, nicht untätig zu bleiben. Die erste Lesung, die ein Poem über eine kluge Frau ist (Spr 31, 10-13. 19-20. 30-31), und der Antwortpsalm mit den Worten: Was deine Hände erwarben, kannst du genießen; wohl dir, es wird dir gut ergehen (Ps 128 (127), 2),  sprechen von der Tätigkeit des Menschen, die Segen Gottes seinem Haus und seiner Familie bringt.

Unser Bild (S. 339) stammt aus dem Albani Psalter (1119-1146) aus Hildesheim  und stellt die Initiale zum Psalm 127 (hebräische Zählung geht um einen Psalm voraus) dar. In den Buchstaben „b“ (der Psalm fängt mit den Worten: Beati omnes, qui timent dominum an) ist eine Szene eingesetzt worden. Christus schaut auf den Psalmisten, der mit seinem Finger auf die Rotschrift zeigt: Labores manuum tuarum quia manducabis (Den Ertrag deiner Hände, kannst du genießen). Mit der anderen Hand zeigt er auf einen jungen Mann, der einen Olivenbaum pflegt. Wie junge Ölbäume sind deine Kinder rings um deinen Tisch (Ps 128 (127), 3b) heißt es weiter in dem Psalm. Das alttestamentliche Lied besingt den Menschen, der Gott hoch achtet und sein Leben nach ihm ausrichtet und der mit seiner Tätigkeit sein Leben füllt. Er kann sich seines Segens erfreuen. Der Segen Gottes bedeutet, dass diesem Menschen gut ergehen und er sein Leben lang das Glück Jerusalems schauen wird. Das Glück in seinem Haus ist: seine Frau, wie ein fruchtbarer Weinstock und die Kinder, wie die Ölbäume. Der in warmen Ländern üppig wachsende Weinstock, dessen Früchte ein kräftigendes, anregendes und berauschendes Getränk geben, wurde im alten Orient zu einem sprechenden Bild für Wohlergehen und Reichtum. Der Olivenbaum ist eine der ältesten Kulturpflanzen. Das Ölblatt ist ein Zeichen, dass Gott den Menschen Frieden und Segen schenkt. Wer mit dem Ölbaum verglichen wird, der steht unter Gottes Schutz.

Gregor der Große (540-604) in einer Homilie zu der Verteilung der Talente, die er in der Basilika des heiligen Silvester, hielt, sagte folgendes: Seht, der Mann, der in die Fremde aufbrechen will, ruft seine Knechte zusammen und teilt unter ihnen die Talente auf, damit sie Handel treiben. Nach langer Zeit kehrt er nun aber zurück, um abzurechnen. Die guten Arbeiter belohnt er entsprechend des erbrachten Gewinns, den nichtsnutzigen Knecht jedoch verurteilt er. Wer ist also dieser Mann, der in die Fremde aufbricht, wenn nicht unser Erlöser, der im Fleisch, das er angenommen hatte, in den Himmel aufstieg? Der eigentliche Ort für das Fleisch ist ja die Erde; wird es durch unseren Erlöser in den Himmel versetzt, dann wird es sozusagen in die Fremde geführt. Dieser in die Fremde aufbrechende Mann aber übergab seinen Knechten sein Vermögen, weil er seinen Gläubigen geistliche Gaben gewährte. Dem einen vertraute er fünf Talente an, dem anderen zwei, dem dritten aber eines. Fünf leibliche Sinne gibt es nämlich, Gesicht, Gehör, Geschmack, Geruch und Gefühl. Mit den fünf Talenten wird also die Gabe der fünf Sinne, das heißt die Erkenntnis der äußeren Dinge, ausgedrückt. Die zwei Talente bezeichnen jedoch Einsicht und Wirken. Mit dem einen Talent wird aber die Einsicht allein bezeichnet (Homiliae in evangelia, Homilie 9, 1).

Ein neutestamentlicher Text aus dem ersten Petrusbrief (nach altkirchlicher Überlieferung wurde er kurz vor dem Tod des Apostels 64 oder 67 n. Chr. geschrieben) greift das Problem der Tätigkeit der Christen innerhalb der Gemeinde auf. Petrus schreibt: Dient einender als gute Verwalter der vielfältigen Gnade Gottes, jeder mit der Gabe, die er empfangen hat (1 Petr 4, 10). Jetzt sind es nicht mehr die Talente, die ausgeteilt wurden, sondern die Gaben Gottes, und nicht mehr Vermögen des Herrn, sondern die vielfältige Gnade Gottes. Uns kann vielleicht die Härte des Herrn schockieren. Warum geht er so mit dem dritten Diener um? Warum wird es dem, der hat, dazu gegeben, und dem, der nicht hat, noch weggenommen? Der Herr erwartet von uns Christen, dass wir gute Verwalter seiner Gnade werden, und sie nicht unter den weltlichen Gütern vergraben.

Herr Jesus, du bist unser Lehrer.
Herr, du verteilst deine Gnade an uns.
Herr Jesus, hilf uns, damit wir deine Talente nicht vergraben.

Dzisiejszej niedzieli Jezus mówi ponownie o czujności, gdy opowiada przypowieść o sługach, którzy mieli pomnażać talenty ich pana (Mt 25, 14-30). Pan, który wybierał się w podróż, powierzył swój majątek trzem pracownikom. Wydał on talenty, jednemu pięć, drugiemu dwa, a trzeciemu jeden. Administratorzy otrzymali zadanie, aby dobrze administrować pieniędzmi i je pomnożyć. Mądrość i zręczność są przeciwnością lenistwa i nieróbstwa. Jezus wzywa chrześcijan, aby nie pozostawali bezczynni. Pierwsze czytanie, które jest poematem o dzielnej niewieście (Prz 31, 10-13. 19-20. 30-31) i psalm responsoryjny ze słowami: Będziesz spożywał owoc pracy rąk swoich, szczęście osiągniesz i dobrze ci będzie (Ps 128 (127), 2) mówią o działalności człowieka, która przynosi błogosławieństwo Boże jego domowi i jego rodzinie.

Nasz obraz (s. 339) pochodzi z tzw. Albani Psalter (1119-1146) z Hildesheim i przedstawia inicjał do psalmu 127 (hebrajska numeracja wyprzedza o jeden psalm grecką i łacińską). W literę „b” (psalm zaczyna się słowami: Beati omnes, qui timent dominum) została wbudowana scena. Chrystus spogląda na psalmistę, który wskazuje swoim palcem na czerwony napis: Labores manuum tuarum quia manducabis (owoc pracy rąk swoich będziesz spożywał). Drugą ręką wskazuje on na młodego człowieka, który opiekuje się drzewkiem oliwnym. Synowie twoi jak oliwne drzewka [szczepy, gałązki] dokoła twego stołu (Ps 128 (127), 3b) mówi dalej autor psalmu. Ta starotestamentalna pieśń opiewa człowieka, który wychwala Boga i układa swoje życie według Niego oraz wypełnia je swoją działalnością. Może on cieszyć się Jego błogosławieństwem. Błogosławieństwo Boże oznacza, że temu człowiekowi będzie dobrze i że przez całe życie będzie oglądał pomyślność Jeruzalem. Szczęście w jego domu oznacza: małżonkę, jak płodny szczep winny i dzieci, jak oliwne drzewka. Krzew winny, bujnie rosnący w ciepłych krajach, którego owoce dają mocny, pobudzający i odurzający napój, był na starożytnym Wschodzie przemawiającym obrazem pomyślności i bogactwa. Drzewo oliwne jest jedną z najstarszych roślin uprawnych. Gałązka oliwna jest znakiem, że Bóg obdarza człowieka pokojem i błogosławieństwem. Kto bywa porównany do drzewa oliwnego, ten jest pod opieką Bożą.

Grzegorz Wielki (540-604) w homilii, którą wygłosił w bazylice św. Sylwestra, powiedział o rozdzieleniu talentów, co następuje: Popatrzcie, człowiek, który chciał odjechać w dalekie strony, zawołał swoje sługi i rozdał im talenty, aby nimi handlowali. Po długim czasie więc wraca, aby się rozliczyć. Dobrych pracowników wynagradza według przyniesionego zysku, nieużytecznego sługę zaś gani. Kto jest tym człowiekiem, który wyjechał w dalekie strony, jeśli nie nasz Zbawiciel, który w przyjętym ciele ludzkim, wstąpił do nieba? Właściwym miejscem dla ciała jest ziemia. Ono jednak przez Zbawiciela zostało przeniesione do nieba, żeby powiedzieć wyniesione w dalekie strony. Ten udający się w dalekie strony człowiek przekazał swoim sługom swój majątek, gdyż swoim wiernym zapewnił dary duchowe. Jednemu powierzył pięć talentów, drugiemu dwa, trzeciemu tylko jeden. Jest pięć ludzkich zmysłów: wzrok, słuch, smak, powonienie i czucie. Poprzez pięć talentów wyraża się dar pięciu zmysłów tzn. poznanie zewnętrznych spraw. Dwa talenty oznaczają poznanie i działanie. Poprzez jeden talent zostaje wyrażone tylko samo poznanie (Homiliae in evangelia, homilia 9, 1).

Nowotestamentalny tekst z pierwszego Listu św. Piotra (według starej kościelnej tradycji został on napisany na krótko przed śmiercią apostoła w 64 lub 67 r. po Chr.) podejmuje problem działalności chrześcijan w obrębie wspólnoty. Piotr pisze: Jako dobrzy szafarze różnorakiej łaski Bożej służcie sobie nawzajem takim darem, jaki każdy otrzymał (1 P 4, 10). Teraz już nie są to rozdane talenty, ale dary Boże i nie majątek właściciela, ale różnoraka łaska Boża. Może szokuje nas twardość pana. Dlaczego postąpił on tak z trzecim sługą? Dlaczego temu, kto ma, będzie dodane, a temu zaś, kto nie ma, będzie zabrane? Jezus oczekuje od nas chrześcijan, abyśmy byli dobrymi administratorami Jego łaski i nie zakopywali jej pod dobrami tego świata.

Panie Jezu, Ty jesteś naszym Nauczycielem.
Panie, Ty rozdzielasz swoją łaskę wśród nas.
Panie Jezu, pomóż nam, abyśmy nie zakopywali Twoich talentów.