BOTSCHAFT FÜR DIE WOCHE - MEDYTACJA TYGODNIA
P. Dr. Teodor Puszcz SChr
 


 
»Ich nähre euch mit dem,
wovon ich mich selbst ernähre.«

»...inde pasco, unde pascor...«

Augustinus Aurelius, Sermo 339, 4

 
»Karmię was tym,
czym sam żyję.«
 
 


Einzug Jesu in Jerusalem (fol. 66r)

Miniatur aus dem Codex Egberti (um 980)
Palmsonntag

Das Bild, das Jesus beim Einzug in Jerusalem zeigt (Mt 21, 1-11), stammt aus dem Codex Egberti (um 980 entstanden). Dieses prachtvolle handschriftliche Perikopenbuch bzw. Evangelistar (Ms. 24 der Stadtbibliothek Trier) bietet auf 165 Pergamentblättern die Fragmente der Evangelien zu den einzelnen Sonntagen, Hochfesten und Festen. Die Erzählungen der Evangelisten werden von 60 Miniaturen begleitet. Die Benediktinermönche vom Bodensee entwickelten einen eigenen Stil, der die ottonische Buchmalerei prägte. Den Mönchen gelang eine atemberaubende Synthese zwischen nördlichen und südlichen Kunstformen. Das kostbare Erbe karolingischer Traditionen gehörte ebenso zu ihrem Bilderschatz, wie Spuren insularer oder byzantinischer Malerei. So ist das Skriptorium des Klosters Reichenau berühmt geworden (33 Bilderhandschriften sind dort entstanden) und wir können heute von der Reichenauer Schule sprechen. Die Betrachtung dieser Bilder kann nicht nur Nahrung für unsere Augen werden, sondern auch für unseren Geist.

Die Miniatur zur Palmweihe am Palmsonntag (fol. 66r) bietet durch ihr Reichtum an Einzelheiten eine gute Grundlage zur Meditation. Das Volk empfängt Jesus, die Kleider vor ihm auf dem Weg ausbreitend und die Palmwedel schwenkend. Die Verwendung kräftiger Farbtöne in Blau, Rot und Purpur, deren Wirkung gezielt durch glänzendes Gold veredelt wurde, belebt unser Bild. Jesus reitet auf dem Esel in die Heilige Stadt. Ein anderes Bild (fol. 25v), aus dem Reichenauer Evangelistar (Cod. 78 A 2 aus dem Kupferstichkabinett der Staatlichen Museen Preußischer Kulturbesitz Berlin) will noch genauer sein, indem es eine Eselin mit dem Fohlen zeigt (vgl. Mt 21, 2). Rechts von Jesus ist eine Gruppe von Juden unter einem Baum zu sehen, die mit würdigem Empfang beschäftigt sind, und links die Aposteln mit Petrus im Vordergrund, der ein Buch in der Hand hält. Die lateinischen Inschriften über den Köpfen weisen auf Jesus, Aposteln und Juden hin. Auffallend ist, dass die Aposteln barfuß und die Juden mit Schuhen dastehen. Ohne Schuhwerk sollen die Aposteln unterwegs sein -  laut Jesu Anweisungen (vgl. Mt 10, 10). Jesus sitzt auf dem Reittier und hält ein Buch in der Linken, dabei mit der Rechten segnend. Die Leute verneigen sich vor Jesus, der zuerst als Prophet aus Nazareth erkannt wird. Die byzantinischen Spuren - wie schon oben erwähnt - sind deutlich geworden im Segensgestus Jesu, sowie in der Verneigung der Menschen. Die Farben der ausgebreiteten Kleider (grün, blau und rot) deuten auf den dreifaltigen Gott hin, den Heiligen Geist, den Gott Vater und den Sohn Gottes. Diese markante Zusammensetzung der Farben ist sehr oft auf den Ikonen der Ostkirche präsent. Das Volk ruft: Hosanna dem Sohn Davids! (Mt 21, 9). Wir wissen um die letzten Tage und Stunden Jesu. Wer zuerst begeistert war, und dann geschrien hat: aufs Kreuz mit ihm Wer ist treu geblieben und wer hat versagt? Und was ist mit dem Esel?

Ich habe einmal einen Text vom Palmesel bekommen.

Er trug Jesus nach Jerusalem.
Die Leute riefen: Hosanna dem Sohn Davids!
Der Esel sagte nichts. Er schwieg.
Er trug Jesus nach Jerusalem.
Die Leute riefen: Gesegnet sei er, der kommt im Namen des Herrn!
Der Esel sagte nichts. Er schwieg.
Er trug Jesus nach Jerusalem.
Die Leute riefen: Hosanna in der Höhe!
Der Esel sagte nichts. Er schwieg.
Er trug Jesus nach Jerusalem.
Diejenigen, die Jesus zugejubelt hatten, waren es, die ihn gekreuzigt haben.
Der Esel war es nicht.
Nehmt euch ein Beispiel an dem Esel.
Sagt nichts. Haltet das Maul. Tragt Jesus nicht auf den Lippen.
Tragt ihn in euren Herzen und lasset ihn durch euren Mund Worte der Liebe sprechen.

Niedziela Palmowa

Obraz, ukazujący Jezusa podczas wjazdu do Jerozolimy (Mt 21, 1-11), pochodzi z Codex Egberti (ok. 980). Okazały rękopiśmienny ewangelistarz (Ms. 24 Stadtbibliothek Trier) zawiera na 165 pergaminowych kartach fragmenty ewangelii na poszczególne niedziele, uroczystości i święta. Opowiadaniom ewangelistów towarzyszy 60 miniatur. Mnisi benedyktyńscy znad Jeziora Bodeńskiego rozwinęli własny styl, który wywarł wpływ na ottońskie malarstwo miniaturowe. Mnichom tym udała się zapierająca dech synteza północnych i południowych form sztuki. Cenne dziedzictwo tradycji karolińskich należało tak samo do skarbca ich obrazów, jak ślady wyspowego czy bizantyjskiego malarstwa. Słynne stało się skriptorium (miejsce pisania ksiąg) klasztoru Reichenau (33 iluminowane rękopisy tam powstały) i to tak, że dziś możemy mówić o Szkole z Reichenau. Medytacja tych obrazów może być pożywką nie tylko dla naszych oczu, ale również dla naszego ducha.

Miniatura na poświęcenie palm w Niedzielę Palmową (fol. 66 r), poprzez bogactwo szczegółów daje dobrą podstawę do takiej medytacji. Lud przyjmuje Jezusa, rozpościerając przed Nim ubrania na drodze i machając palmowymi gałązkami. Użycie mocnych odcieni niebieskiego, czerwonego i purpurowego koloru, celowo uszlachetnione przez świecący, złoty kolor, ożywia nasz obraz. Jezus wjeżdża na ośle do Miasta Świętego. Inny obraz (fol. 25 v) z ewangelistarza z Reichenau (Cod. 78 A 2 Kupferstichkabinett der Staatlichen Museen Preußischer Kulturbesitz Berlin) chce być jeszcze dokładniejszy, pokazując oślicę z oślęciem (por. Mt 21, 2). Po prawej stronie Jezusa widzimy grupę Żydów pod drzewem, która jest zajęta godnym przyjęciem Go, a z lewej Apostołów z Piotrem - na pierwszym planie - trzymającym księgę w ręku. Łacińskie napisy nad głowami wskazują na Jezusa, Apostołów i Żydów. Rzuca się w oczy, że Apostołowie są bosi, a Żydzi mają buty na nogach. Apostołowie powinni być bez obuwia – według wskazań Jezusa (por. Mt 10, 10). Jezus siedzi na grzbiecie zwierzęcia, trzymając w lewej ręce księgę, a prawą błogosławiąc. Ludzie kłaniają się Jezusowi, którego najpierw rozpoznają jako Proroka z Nazaretu. Bizantyjskie ślady – jak już wyżej wspomniano – stały się wyraźne w geście błogosławienia u Jezusa, a także w pokłonie ludzi. Kolory rozpostartych szat (zielony, niebieski i czerwony) wskazują na Trójjedynego Boga – Ducha Świętego, Boga Ojca i Syna Bożego. To charakterystyczne zestawienie kolorów można często spotkać w ikonach Kościoła Wschodniego. Lud woła: Hosanna Synowi Dawidowemu! (Mt 21, 9). Wiemy jednak, co się będzie za chwilę działo. Znamy ostatnie dni i godziny Jezusa. Kto więc był najpierw zachwycony, a kto później krzyczał: na krzyż z Nim? Kto pozostał wierny, a kto zawiódł? A co z osłem?

Kiedyś dostałem tekst o ośle z Niedzieli Palmowej:

On niósł Jezusa do Jerozolimy.
A ludzie wołali: Hosanna Synowi Dawidowemu!
Osioł nie mówił nic. Milczał.
On niósł Jezusa do Jerozolimy.
A ludzie wołali: Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie!
Osioł nie mówił nic. Milczał.
On niósł Jezusa do Jerozolimy.
A ludzie wołali: Hosanna na wysokościach!
Osioł nie mówił nic. Milczał.
On niósł Jezusa do Jerozolimy.
Ci, którzy Jezusowi zgotowali owację, ci Go ukrzyżowali.
Osioł tego nie zrobił.
Bierzcie przykład z osła.
Nie mówcie nic. Zamknijcie się. Nie noście Jezusa na ustach.
Noście Go w waszych sercach i pozwólcie Mu waszymi ustami mówić słowa miłości.

 
 
Archiv - Archiwum
Counter